عظمت بیمارستان ها در دوران طلایی اسلام

بیمارستان نوری که توسط سلطان بزرگ مجاهد پیشرو حضرت نورالدین زنگی رحمه‌الله‌تعالی تأسیس شده بود.اين بيمارستان بسيار مجهز در دمشق بنا شد و دانشمندان و پزشكان بزرگ بسيارى مانند ابن نفيس و ابن ابی اصیبعه دانش آموخته اين بيمارستان بودند. ويل دورانت در خصوص اين بيمارستان مى‌نويسد :«اسلام در ایجاد بیمارستان‌های خوب و تهیه لوازم آن نیز پیشاهنگ جهان بود. بیمارستانی که نورالدین محمود به سال ۵۵۶ ھ ق (١١۶٠ م) در دمشق ایجاد كرده بود سه قرن تمام بیماران را بدون دستمزد علاج می‌كرد و داروی رایگان نیز می‌داد. به گفته‌ی تاریخ نویسان، اجاق این بیمارستان ٢۶٧ سال پیاپی مشتعل بود و خاموش نشد. ابن جبیر، که به سال ۵٨٠ ھ ق (١١٨۴ م) به بغداد رفته بود؛ از دیدار بیمارستان بزرگ عضدی شهر، که چون قصرهای سلطنتی بر ساحل دجله سر برافراشته بود و بیماران را غذا و داروی رایگان می‌داد، تعجب كرد.»[۱]بیمارستان منصوری که فقیهِ دانشمند امام ابن نفیس رحمه‌الله‌تعالی، یکی از بزرگترین پزشکان تاریخ بشر، مقام ریاست پزشکان این بیمارستان را برعهده داشته، اين بيمارستان توسط ويل دورانت اينچنين توصيف شده است:«در قاهره نیز سلطان قلاؤون در سال ۶۸۴هجری قمری(۱۲۸۵ م) بیمارستان منصوری را پی‌افکند که علی الاطلاق بزرگترین بیمارستانِ قرون وسطی بود. در داخل فضای وسیع محصور و چهارگوشی، چهار بنا سر برآورده بود، و در میان آن‌هامحوطه‌ای قرار داشت که با ایوان‌ها احاطه شده بود و حوض‌ها و جوی‌ها، آب و هوای آن را خنک می‌کردند. براي بیماری‌های مختلف و بیماران در حال نقاهت بخش‌های جداگانه داشت، همچنین دارای چند آزمایشگاه، یک داروخانۀ عمومی، کلینیک‌هایی برای بیماران سرپایی، چند آشپزخانه و حمام، یک کتابخانه، یک نمازخانه، و یک سالن سخنرانی داشت؛ به‌ویژه، مناظر دل انگیزی برای قسمتِ بیمارانِ روانی به بیمارستان پیوسته بود. بیماران از زن و مرد، غنی و فقیر، آزاد و برده در آنجا، بی‌دستمزد علاج می‌شدند. به بیماران بهبود یافته هنگام خروج از بیمارستان مبلغی می‌دادند تا برای تحصیل خود، بلافاصله محتاج کار نباشند. بیمارانی که به بی‌خوابی مبتلا می‌شدند به موسیقی ملایم و قصه گویان حرفه‌ای‌ گوش می‌دادند، و احیاناً کتاب‌های تاریخی برای مطالعه، دریافت می‌داشتند. در همۀ شهرهای بزرگ اسلامی برای مراقبت دیوانگان تیمارستان‌هایی موجود بود.»[۲]مسلمانان برای اولین بار در تاریخ بشریت بیمارستان‌های بسيار زیاد و مجهزی ساختند. مهم است که بدانیم، بیمارستان‌های امروزی برخواسته از بیمارستان‌های اسلامی می‌باشند.[۳] سنت بیمارستان سازی مسلمین و سیستم اداره‌ی بیمارستان در عصر طلایی اسلام، یکی از اسباب اصلی پیشرفت‌های عصر حاضر در زمینه‌ی بیمارستان سازی و نحوه‌ی اداره‌ی بیمارستان می‌باشد.
دكتر زرين كوب در كتاب كارنامه اسلام خویش در این خصوص می‌نویسد: «حتی در باب اداره و ترتیب بیمارستان‌ها و اوصاف و شروط آن نیز مسلمین کتاب‌هایی تالیف کردند. در واقع ترتیب همین بیمارستان‌ها بود که بوسیله اطباء و علماء فرانسه و ایتالیا تقلید شد و بیمارستان‌های امروزی اروپا از آن بیرون آمد.»

منابع ۱ و ۲ : تاریخ تمدن ویل دورانت، فصل عصر ايمان

۳:https://www.nlm.nih.gov/exhibition/islamic_medical/islamic_12.html

http://www.cnn.com/2010/WORLD/meast/01/29/muslim.inventions/index.html

«انجمن آنتی شبهات»